درمان تنگی کانال نخاعی

در پست قبلی در مورد تنگی کانال نخاعی و تشخیص آن حرف زدیم. در ادامه پست قبلی، در این بخش می‌خواهیم در مورد درمان تنگی کانال نخاعی صحبت کنیم. کلینیک سناباد مفتخر است درمان تنگی کانال نخاعی را در شهر مشهد و توسط متخصصان مجرب این حیطه از جمله دکتر مجد محسنی بیرجندی ، به زائران و همشهریان گرامی ارائه می‌دهد.

درمان تنگی کانال نخاعی

درمان تنگی کانال نخاعی به موقعیت تنگی (استنوز) و شدت علائم و نشانه‌ها بستگی دارد.

درباره‌ی مناسب‌ترین درمان برای بیمار، بایستی وی با پزشک مربوطه صحبت کند. اگر علائم بیماری خفیف بوده یا اصلاً بدون علامت است، ممکن است تنها عکس‌العمل پزشک پایش و پیگیری‌های مرتب باشد. پزشک می‌تواند با دادن توصیه‌های خود مراقبتی نیز به بیمار کمک نماید. اگر این درمان‌های خانگی کارگر نبود، باید به دارو درمانی یا فیزیوتراپی روی آورد. در صورت شکست تمامی این گزینه‌های درمانی، جراحی مد نظر قرار خواهد گرفت.

دارو درمانی

پزشک می‌تواند داروهای زیر را برای درمان تنگی کانال نخاعی تجویز نماید:

• داروهای مسکن درد. داروهای مسکن، نظیر ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن برای تسکین موقتی ناراحتی ناشی از تنگی نخاعی استفاده می‌شوند. استفاده از این داروها کوتاه مدت بوده و شواهد اندکی از مصرف طولانی مدت آن‌ها پشتیبانی می‌کند.
• داروهای ضد افسردگی. دوزهای شبانه داروهای ضد افسردگی مثل آمیتریپتیلین برای درد مزمن مفید است.
• داروهای ضد تشنج. برخی از داروهای ضد تشنج، مثل گاباپنتین و پرگابالین به منظور کاهش درد ناشی از اعصاب آسیب‌دیده تجویز می‌شوند.
• داروهای مخدر (اوپیات). داروهایی که حاوی مواد مرتبط با کدئین، مثل اکسی‌کدون و هیدروکدون هستند، ممکن است در تسکین کوتاه مدت درد موفق ظاهر شوند. تجویز دراز مدت داروهای مخدر نیز جای ابهام دارد ولی با احتیاط انجام می‌گیرد. با این حال، خطر وابستگی به این مواد حتی پس از درمان موفقیت‌آمیز وجود دارد.

فیزیوتراپی

بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی به منظور کاهش درد، معمولاً زمین‌گیر شده و فعالیت بدنی آن‌ها به شدت کاهش می‌یابد. اما همین کار می‌تواند به ضعف عضلانی منجر گردد که به نوبه‌ی خود، درد بیشتری به وجود خواهد آورد. فیزیوتراپیست می‌تواند تمرین‌هایی به بیمار بیاموزد که اثرات زیر را خواهند داشت:

• بازسازی قدرت و قابلیت تحمل‌پذیری
• حفظ انعطاف و ثبات ستون فقرات
• ارتقای قدرت تعادل

تزریق استروئید

امکان تحریک و تورم ریشه‌های اعصاب در نقاط تحت فشار وجود دارد. با این که تزریق داروی استروئیدی (کورتون) به فضای اطراف عصب تحت فشار درمان تنگی کانال نخاعی نبوده و مشکل را حل نخواهد کرد، اما به کاهش تورم و تسکین درد کمک می‌کند.

تزریق استروئید برای همه مناسب نیست. از این گذشته، تزریق مکرر استروئید استخوان‌ها و بافت همبند مجاور را تضعیف خواهد نمود؛ بنابراین تزریق کورتون تنها چند بار در سال ممکن است.

روش دکمپرشن

در روش جراحی دکمپرشن، برای درمان تنگی کانال نخاعی ابزارهای شبیه سوزن برای برداشتن قسمتی از یک رباط ضخیم شده در پشت ستون فقرات مورد استفاده قرار می‌گیرند تا فضای کانال نخاعی افزایش یافته و فشار از روی ریشه‌های اعصاب برداشته شود. تنها بیماران دچار تنگی نخاع کمری با درگیری رباط برای این نوع جراحی دکمپرشن مناسب هستند.

این روش جراحی در اصطلاح علمی دکمپرشن کمری از راه پوست تحت هدایت تصویری (PILD) نامیده می‌شود. دکمپرشن کمری کم‌تهاجمی (MILD) نیز نام دیگر این جراحی است. اما با هدف ابهام‌زدایی از اشتباه با روش‌های جراحی کم‌تهاجمی، پزشکان اصطلاح اول را ترجیح می‌دهند.

چون PILD بدون بیهوشی عمومی انجام می‌شود، برای بیمارانی که خطرات سلامتی دیگر نیز آن‌ها را تهدید می‌کند، مناسب‌تر است.

جراحی

جراحی در صورت شکست سایر درمان‌ها یا پیشروی علائم بیماری تا حد ناتوان‌کننده مد نظر قرار می‌گیرد. اهداف جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی شامل کاهش فشار روی نخاع یا ریشه‌ی اعصاب با ایجاد فضای بیشتر در داخل کانال نخاعی است. جراحی دکمپرس روی نواحی تنگی قطعی‌ترین راه در تلاش برای حل و فصل علائم تنگی نخاعی است.

تحقیقات نشان می‌دهد که جراحی‌های ستون فقرات وقتی توسط جراحان بسیار مجرب انجام می‌گیرد، عوارض کمتری از خود بر جای می‌گذارند.

روش‌های جراحی گوناگونی برای درمان تنگی کانال نخاعی وجود دارند که عبارتند از:

لامینکتومی

در این روش قسمت پشتی (لامینا) مهره‌ی آسیب‌دیده برداشته می‌شود. گاهی اوقات به لامینکتومی جراحی دکمپرشن گفته می‌شود؛ چون فشار روی اعصاب را با ایجاد فضای اضافی اطراف آن‌ها کاهش می‌دهد. در دو عکس بالا، عکس بالایی، لامینکتومی گردن و عکس پایین، لامینکتومی کمر نشان داده شده است.

در برخی از موارد، نیاز است تا مهره‌های عمل شده با یک وسیله‌ی فلزی به مهره‌های مجاور وصل شوند و باید یک پیوند استخوان (همجوشی نخاعی) به منظور حفظ استحکام ستون فقرات انجام می‌گیرد.

لامینوتومی 

در این روش جراحی تنها بخشی از لامینا برداشته می‌شود. معمولاً اندازه‌ی آن به قدر یک حفره است تا فشار از روی یک نقطه‌ی خاص برداشته شود.

لامینوپلاستی 

این روش فقط روی مهره‌های گردن انجام می‌شود. با ایجاد لولا بر روی لامینا، فضای داخل کانال نخاعی را باز می‌کند. ابزار فلزی شکاف موجود در بخش باز شده ستون فقرات را برطرف می‌کند.

جراحی کم‌تهاجمی

این جراحی استخوان یا لامینا را به روشی از بین می‌برد که کمترین آسیب به بافت‌های اطراف برسد. در نتیجه فیوژن کمتری نیاز خواهد بود. در حالی که فیوژن راه مفیدی برای تثبیت ستون فقرات و درمان تنگی کانال نخاعی است، اما با اجتناب از آن می‌توان خطرات بالقوه، مثل درد پس از جراحی و التهاب و بیماری در سایر نواحی ستون فقرات را کاهش داد. علاوه بر کاهش نیاز به فیوژن جراحی، جراحی کم‌تهاجمی این حسن را دارد که ریکاوری‌اش کمتر طول خواهد کشید.

در اکثر موارد، این جراحی‌های ایجادکننده‌‌ی فضا به درمان تنگی کانال نخاعی کمک می‌کنند. اما علائم برخی افراد پس از جراحی همچنان به همان میزان باقی مانده یا بدتر می‌شوند. سایر خطرات جراحی شامل عفونت، پارگی غشای پوشاننده‌ی طناب نخاعی، لخته‌ی خون در یکی از وریدهای پا و زوال عصبی است.

درمان‌های بالقوه‌ی آینده

کارآزمایی‌های بالینی در خصوص آزمایش استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان بیماری نخاعی دژنراتیو در حال انجام هستند؛ راهکاری که گاهی پزشکی رژنراتیو نامیده می‌شود. کارآزمایی‌های پزشکی ژنومی نیز در حال انجام می‌باشند که می‌توانند به ژن‌درمانی‌های جدید برای درمان تنگی نخاعی منتهی گردند.

طب جایگزین

در کنار درمان‌های مرسوم ممکن است از طب تلفیقی و درمان‎‌های جایگزین نیز برای بهتر کنار آمدن بیمار با درد تنگی نخاعی بهره گرفته شود. مثال‌هایی در این زمینه عبارتند از:

• ماساژدرمانی
• درمان کایروپراکتیک
• طب سوزنی

در صورت علاقمندی به این گزینه‌های درمانی، بهتر است بیمار با پزشک خود مشورت نماید.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی برای درمان تنگی کانال نخاعی

بیمار برای ارزیابی وضعیت بیماری، ویزیت‌های فالوآپ منظمی با پزشک خواهد داشت. پزشک احتمالاً پیشنهاد خواهد کرد که بیمار تعدادی درمان خانگی را در برنامه‌ی زندگی خود بگنجاند. از جمله:

• استفاده از مسکّن‌ها. داروهای بدون نسخه‌ای همچون آسپیرین، ایبوپروفن (آدویل، موترین IB و سایر نام‌های تجاری)، ناپروکسن (آلو – Aleve – و سایر نام‌های تجاری) و استامینوفن (تیلنول و سایر نام‌های تجاری) می‌توانند به کاهش درد و التهاب و درمان تنگی کانال نخاعی کمک کنند.
• استفاده از پک‌های گرم یا سرد. برخی علائم تنگی نخاع گردنی ممکن است به دنبال تماس دادن حرارت یا یخ با گردن، تسکین یابند.
• حفط وزن سالم. بیمار باید سعی کند وزن مناسب داشته باشد. در صورتی که اضافه وزن دارد یا چاق است؛ پزشک ممکن است کاهش وزن را برای وی توصیه کند. کاهش وزن اضافه می‌تواند با برطرف نمودن بخشی از استرس وارده به پشت، خصوصاً قسمت کمری ستون فقرات، درد را کاهش دهد.
• ورزش کردن. خم شدن، کشیدن بدن و تمرینات تقویتی ممکن است به باز شدن ستون فقرات کمک کنند. در مورد ورزش‌های ایمنی که بیمار می‌تواند در خانه انجام دهد، بهتر است با فیزیوتراپیست یا پزشک مربوطه مسورت نماید.
• استفاده از عصا یا واکر. این وسایل کمک‌کننده با فراهم ساختن امکان خم شدن به جلو حین راه رفتن، علاوه بر ایجاد ثبات، به تسکین درد نیز کمک می‌کنند.

آماده شدن برای ویزیت پزشک

اگر پزشک عمومی احتمال دهد بیمار مبتلا به تنگی نخاعی است، ممکن است برای درمان تنگی کانال نخاعی وی را به پزشک متخصص ناهنجاری‌های سیستم عصبی (نورولوژیست) ارجاع دهد. بیمار بسته به شدت علائم ممکن است نیاز به ویزیت جراح ستون فقرات نیز داشته باشد (جراح اعصاب، جراح ارتوپدی.)

خود بیمار چه کارهایی می‌تواند برای درمان تنگی کانال نخاعی انجام دهد؟

بیمار قبل از ویزیت بهتر است لیستی از پاسخ‌ها برای سؤالات زیر آماده کند:

• چه زمانی برای اولین بار متوجه این مشکل شده است؟
• آیا علائم با گذر زمان تشدید یافته‌اند؟
• آیا والدین یا خواهر وبرادران نیز علائم مشابهی تا به حال تجربه کرده‌اند؟
• آیا مشکل یا بیماری پزشکی دیگری نیز دارد؟
• چه داروها یا مکمل‌هایی را به طور منظم استفاده می‌کند؟
• تا به حال تحت چه نوع جراحی ستون فقرات یا تزریقات ستون فقرات قرار گرفته است؟

بیمار چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشد؟

پزشک احتمالاً برخی از سؤالات زیر را از بیمار خواهد پرسید:

• آیا درد دارد؟ درد در کدام ناحیه است؟
• آیا وضعیتی وجود دارد که درد را کم کرده یا تشدید کند؟
• آیا ضعف، بی‌حسی یا گزگز احساس می‌کند؟
• آیا اخیراً احساس دست و پا چلفتی بودن می‌کند؟
• آیا تابحال در خصوص کنترل روده یا مثانه با مشکل مواجه شده‌است؟
• چه درمان‌هایی تاکنون برای این مشکلات امتحان کرده‌است؟

در صورتی که شما یا یکی از نزدیکانتان از این مشکل رنج می‌برید، می‌توانید با مراجعه به کلینیک سناباد واقع در مشهد، خیابان سناباد، بین خیابان‌های ایرج و تکتم، توسط دکتر مجد محسنی بیرجندی تحت درمان قرار گرفته و از طریق مشاوره با ایشان بهترین روش درمانی برایتان انتخاب گردد.