کیفوز (Kyphosis) یا گوژپشتی ، به خم‌شدگی قابل توجه ستون مهره به سمت جلو گفته می‌شود که حالت قوزی‌شکل دارد. کیفوز در هر سنی ممکن است رخ دهد اما در زنان مسن شایع‌تر می‌باشد. کلینیک سناباد مفتخر است درمان کیفوز در مشهد و تشخیص آن را توسط متخصصان مجرب این حیطه از جمله دکتر مجد محسنی بیرجندی ، به زائران و همشهریان گرامی ارائه می‌دهد.
کیفوز مرتبط با سن در اغلب موارد باعث ضعف در مهره‌های ستون فقرات شده و منجر به خمیدگی یا شکستگی آن‌ها می‌شود. حالت‌های دیگر کیفوز را می‌توان در کودکان و جوانان دید که به دلیل مالفورماسیون (شکل‌گیری ناقص) ستون فقرات یا جداشدگی استخوان‌های ستون فقرات در گذر زمان به وجود می‌آیند.
کیفوز خفیف مشکل خاصی برای فرد به وجود نمی‌آورد. منتهی حالت شدید کیفوز می‌تواند باعث درد و بدشکلی در ظاهر ستون فقرات شود. درمان کیفوز وابسته به سن بیمار، عامل به وجود آمدن گوژپشتی و تاثیرات این خمیدگی می‌باشد.
نشانه‌های کیفوز
کیفوز خفیف ممکن است هیچ علائم یا نشانه قابل توجهی تولید نکند. اما تعدادی از افراد مبتلا، کمردرد و خشکی کمر را علاوه بر خمیدگی غیرطبیعی ستون فقرات ذکر می‌کنند.
چه زمانی بایستی به دکتر مراجعه کرد
در صورتی که فرد متوجه افزایش انحنا در قسمت بالای کمر یا ستون فقرات کودک یا خودش شود؛ بایستی با پزشک خود ملاقات کند.
عوامل موثر در ابتلا به کیفوز
مهره‌های ستون فقرات که ستون فقرات سالم را تشکیل می‌دهند شبیه استوانه‌ای هستند که در یک ستون پشت سر هم قرار گرفته‌اند. گوژپشتی زمانی رخ می‌دهد که مهره‌ها در ناحیه فوقانی پشت، گوه‌ای شکل شوند.
مهره غیرطبیعی می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
- شکستگی. مهره شکسته یا ترک‌برداشته (شکستگی فشاری) می‌تواند منجر به ایجاد انحنا در ستون فقرات شود. شکستگی‌های فشاری خفیف، در اغلب موارد نشانه و علائم قابل توجهی به وجود نمی‌آورند.
- پوکی استخوان. اختلال نازک‌شدگی استخوان می‌تواند باعث خمیدگی ستون فقرات شود؛ مخصوصاً اگر ضعف مهره‌ای ناشی از شکستگی فشاری باشد. استئوپروز بیشتر در زنان مسن و افرادی که به مدت طولانی داروهای کورتیکواستروئیدی مصرف کرده‌اند؛ دیده می‌شود.
- تخریب دیسک. دیسک‌های مدور و نرم مانند بالشتک‌هایی بین مهره‌های ستون فقرات عمل می‌کنند. همزمان با افزایش طول عمر، این دیسک‌ها خشک‌تر شده و فشرده می‌شوند که وضعیت کیفوز را بدتر می‌کند.
- بیماری شوئرمن (Scheuermann). این بیماری که کیفوز شوئرمن نیز نامیده می‌شود، به طور معمول در دوره‌ی جهشِ رشدِ پیش از بلوغ شروع می‌شود. این بیماری، در جنس مذکر بیشتر از جنس مونث دیده می‌شود.
- اختلالات مادرزادی. استخوان‌های ستون فقرات در صورتی که قبل از تولد به اندازه کافی رشد نکرده باشند، بعد از تولد منجر به کیفوز می‌شوند.
- سندروم‌ها. کیفوز در کودکان همچنین ممکن است در ارتباط با سندروم‌های خاصی مانند سندروم اهلرز دانلوس و سندروم مارفان دیده شود.
- سرطان و درمان‌های سرطان. سرطان در ستون فقرات می‌تواند مهره‌ها را ضعیف‌تر کرده و احتمال شکستگی فشاری را افزایش دهد. به غیر از خود سرطان، درمان‌های آن مانند شیمی‌درمانی و رادیوتراپی نیز می‌توانند منجر به کیفوز شوند.
مقاله مرتبط:
عوارض گوژپشتی
علاوه بر ایجاد درد کمر، کیفوز ممکن است باعث مشکلات زیر نیز شود:
- مشکلات تنفسی. كیفوز شدید می‌تواند بر روی ریه‌ها فشار وارد كند.
- محدودیت فعالیت‌های بدنی. افراد مبتلا به کیفوز با ضعف عضلات پشت و مشکل در انجام کارهایی مانند پیاده روی و نیز بلندشدن از صندلی دست و پنجه نرم می‌کنند. انحنای ستون فقرات همچنین می‌تواند کارهایی مانند خیره‌شدن به بالا و رانندگی را با مشکل مواجه کند. در زمان درازکشیدن نیز فرد احساس درد خواهد داشت.
- مشکلات گوارشی. کیفوز شدید ممکن است بر روی دستگاه گوارشی فشار وارد کرده و منجر به ریفلاکس اسید و مشکل در بلع شود.
- مشکلات ظاهری بدن. افراد مبتلا به کیفوز، به ویژه نوجوانان، ممکن است وضعیت ظاهری مانند داشتن پشت خمیده را با پوشیدن بریس به مرور زمان تصحیح کنند. اما در افراد مسن، ظاهر بدنی بد می‌تواند منجر به انزوای اجتماعی فرد شود.
مقاله مرتبط:
تشخیص کیفوز
پزشک مربوطه به طور معمول، معاینات فیزیکی کاملی را بر روی بیمار انجام می‌دهد. از جمله این معاینات می‌توان به بررسی قد اشاره کرد. ممکن است پزشک از بیمار درخواست کند زمانی‌که وی از طرفین ستون فقرات را مشاهده می‌کند، از کمر به جلو خم شود. پزشک همچنین ممکن است معاینات نورولوژی را نیز برای بررسی رفلکس‌ها و قدرت عضلانی بیمار انجام دهد.
پزشک بعد از ارزیابی علائم و نشانه‌های بیماری، ممکن است موارد زیر را درخواست کند:
- رادیوگرافی یا سی‌تی اسکن. به کمک رادیوگرافی میزان انحنای ستون فقرات مشخص شده و بدشکلی‌های مهره‌ها تشخیص داده می‌شود. در صورتی که پزشک به تصاویر دقیق‌تر نیاز داشته باشد؛ سی‌تی اسکن درخواست می‌شود.
- ام‌آرآی. به کمک این روش تصویربرداری، عفونت و تومورهای احتمالی داخل ستون فقرات تشخیص داده می‌شود.
- آزمایش‌‌های نورولوژی. در صورتی که بیمار بی‌حسی و ضعف عضلانی را ذکر کند، پزشک مربوطه ممکن است آزمایشاتی برای بررسی عملکرد ایمپالس‌های عصبی منتقله بین طناب نخاعی و اندام‌ها درخواست نماید.
- تست تراکم استخوان. تراکم کم استخوانی می‌تواند وضعیت کیفوز را بدتر کند.
درمان گوژپشتی
درمان کیفوز بسته به عامل به وجودآورنده و شدت عارضه می‌تواند متفاوت باشد. پزشک ممکن است داروهایی تجویز کند. این داروها شامل:
- مسکن‌ها. در صورتی که داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم برای کاهش درد موثر نباشند؛ داروهای قوی‌تر با نوشتن نسخه، در دسترس بیمار خواهد بود.
- داروهای پوکی استخوان. داروهای تقویت‌کننده استخوان ممکن است در پیشگیری از شکستگی‌های ستون فقرات احتمالی که کیفوز را بدتر خواهد کرد؛ کمک‌کننده باشد.
تراپی می‌تواند در مدیریت انواع خاص کیفوز کمک‌کننده باشد. پزشک مربوطه ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- ورزش. ورزش‌های کششی می‌توانند در بهبود انعطاف‌پذیری ستون فقرات و کاهش درد کمر موثر باشند.
- پوشیدن بریس. در کودکان با بیماری شوئرمن می‌توان پیشرفت کیفوز را با پوشاندن بریس به کودک، زمانی که استخوان‌ها در حال رشد هستند، متوقف کرد.
جراحی ممکن است در موارد شدید گوژپشتی مانند زمانی که به طناب نخاعی یا ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌شود؛ پیشنهاد شود. فیوژن ستون فقرات شایع‌ترین عمل جراحی است که برای کاهش میزان خمیدگی انجام می‌شود. در این روش، جراح تکه‌هایی از استخوان را به بین مهره‌ها وارد می‌کند. بعد از این کار مهره‌ها به وسیله میله و پیچ‌های فلزی به هم متصل می‌شوند تا مهره‌ها در موقعیت درست نسبت بهم قرار بگیرند.
برای کمک به حفظ تراکم استخوانی مناسب، پزشک مربوطه ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- مصرف رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین دی.
- عدم استعمال دخانیات.
- محدودسازی مصرف الکل.
در صورتی که شما یا یکی از نزدیکانتان از این مشکل رنج می‌برید، می‌توانید با مراجعه به کلینیک سناباد واقع در مشهد، خیابان سناباد، بین خیابان‌های ایرج و تکتم، توسط دکتر مجد محسنی بیرجندی تحت درمان قرار گرفته و از طریق مشاوره با ایشان بهترین روش درمانی برایتان انتخاب گردد.