فتق دیسک به یکی از انواع مشکلاتی گفته می‌شود که بالشتک‌های لاستیک مانند (دیسک) در بین استخوان‌های فرد (مهره) را درگیر کرده باشد. با قرار گرفتن دیسک در بین مهره‌ها ستون فقرات تشکیل می‌شود. کلینیک سناباد مفتخر است درمان فتق دیسک در مشهد و تشخیص آن را توسط متخصصان مجرب این حیطه از جمله دکتر مجد محسنی بیرجندی ، به زائران و همشهریان گرامی ارائه می‌دهد.
دیسک ستون فقرات متشکل از یک مرکز نرم و ژله‌مانند بوده (نوکلئوس) که با یک روکش سخت لاستیک‌مانند (آنولوس) محصور شده است. گاهی اوقات فتق دیسک، که جابجایی دیسک و دیسک پاره‌شده نیز نامیده می‌شود، زمانی‌که بخش مرکزی از طریق یک پارگی در آنولوس به بیرون راه پیدا می‌کند؛ رخ می‌دهد.
فتق دیسک در هرجایی از ستون فقرات ممکن است اتفاق بیفتد که ممکن است اعصاب نزدیک را تحت تاثیر قرار دهد. بسته به اینکه فتق دیسک در کدام بخش از ستون فقرات رخ داده، می‌تواند باعث درد، بی‌حسی یا ضعف در بازو یا پا شود.
بیشتر بیماران، هیچ نشانه‌ای از فتق دیسک ندارند. برای کاهش مشکلات، معمولاً نیاز به جراحی نمی‌باشد.
علائم فتق دیسک
اغلب موارد فتق دیسک در ناحیه تحتانی کمر رخ می‌دهد. هم‌چنین ممکن است در گردن نیز اتفاق بیفتد. علائم و نشانه‌های این بیماری بسته به محل دیسک و اینکه فتق به عصبی فشار بیاورد یا نه می‌تواند متفاوت باشد. معمولاً فتق یک طرف از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- درد بازو یا پا. اگر فتق دیسک در ناحیه تحتانی کمر رخ دهد؛ به طور معمول بیمار بیشتر درد را در ناحیه باسن، ران و ساق پا احساس می‌کند. ممکن است بیمار در نواحی دیگر پا نیز درد داشته باشد. هم‌چنین در صورتی که فتق دیسک در گردن باشد، به طور معمول درد در شانه و بازو خواهد داشت. این درد ممکن است در زمان سرفه، عطسه و یا در وضعیت‌های خاص به بازو یا پا منتشر شود. درد ناشی از فتق دیسک معمولاً به صورت تیز و سوزشی توصیف می‌شود.
- بی‌حسی و مورمورشدن. افرادی که فتق دیسک دارند؛ در اغلب موارد در نواحی که توسط عصب درگیر، عصب‌رسانی می‌شوند؛ بی‌حسی و مورمور مشاهده می‌شود.
- ضعف. عضلاتی که توسط عصب درگیر، عصب‌رسانی می‌شوند؛ ممکن است ضعیف شوند. این حالت می‌تواند باعث شود که فرد تلوتلو خورده و یا توانایی برداشتن و حمل وسایل را از دست دهد.
ممکن است بیمار مبتلا به فتق باشد، بدون اینکه علائمی داشته باشد. در این حالت بیمار این بیماری را تا زمانی که تحت تصویربرداری ستون فقرات قرار نگرفته، متوجه نخواهد شد.
مقاله مرتبط:
چه زمانی به پزشک بایستی مراجعه کرد
در صورتی که درد کمر یا گردن به سمت بازو و پا منتشر شود و یا اگر بیمار دچار بی‌حسی، مورمورشدن و ضعف شود؛ بایستی مراقبت‌های درمانی مورد توجه قرار بگیرد.
دلایل فتق دیسک
فتق دیسک در اغلب موارد ناشی از ساییدگی مرتبط با سن بوده که تخریب دیسک نیز نامیده می‌شود. این تخریب تدریجی بوده و هرچه سن وی بالا برود، دیسک‌ها انعطاف‌پذیریشان را از دست می‌دهند. در این حالت دیسک حتی با یک کشیدگی یا پیچ‌خوردگی کوچک، بیشتر در معرض پارگی خواهد بود.
بیشتر افراد نمی‌توانند دلیل اصلی فتق را به دقت مشخص کنند. گاهی اوقات استفاده از عضلات کمر به جای عضلات پا و ران برای برداشتن اجسم سنگین می‌تواند منجر به فتق دیسک گردد. به ندرت یک اتفاق تروماتیک مانند سقوط و ضربه به پشت منجر به فتق دیسک خواهد شد.
ریسک فاکتورهای فتق دیسک
فاکتورهایی که خطر فتق دیسک را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- وزن. وزن اضافی بدن دیسک‌ها ناحیه تحتانی کمر را تحت فشار قرار می‌دهند.
- شغل. افراد با کارهای فیزیکی سخت، ریسک بالای مشکلات کمر را متحمل می‌شوند. برداشتن‌های مکرر، کشیدن، فشاردادن، خم‌شدن به یک طرف و پیچاندن ممکن است ریسک فتق دیسک را بالا ببرند.
- ژنتیک. برخی افراد مستعد ابتلا به فتق می‌باشند.
- سیگارکشیدن. تصور می‌شود که سیگارکشیدن، میزان اکسیژن‌رسانی به دیسک را کاهش داده و باعث تخریب سریع‌تر دیسک می‌شود.
عوارض
طناب نخاعی دقیقاً در بالای کمر تمام می‌شود. چیزی که در ادامه کانال نخاعی دیده می‌شود؛ گروهی از ریشه‌های عصبی دراز است که شبیه دم اسب می‌باشد.
به ندرت، فتق دیسک می‌تواند کل کانال نخاعی را که شامل تمام اعصاب دم اسب نیز می‌شود، تحت فشار قرار دهد. به طور نادر، جراحی‌های اورژانسی ممکن است برای پیشگیری از ضعف و فلجی دائمی نیاز باشد.
در صورتی که شرایط زیر پیش‌بیاید، بایستی بیمار بدنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشد:
- شدیدترشدن علائم. درد، بی‌حسی و یا ضعف می‌توانند به حدی افزایش یابند که فعالیت‌های روزانه بیمار را مختل کنند.
- اختلال در دفع مدفوع و ادرار. سندرم دم اسب می‌تواند باعث بی‌اختیاری یا مشکل در دفع ادرار حتی با مثانه پر شود.
- بی‌حسی در ناحیه زین اسبی. این کاهش حس پیش‌رونده می‌تواند ناحیه زین اسبی (داخل ران، پشت پاها و اطراف مقعد) را درگیر کند.
پیشگیری
برای کمک به پیشگیری از فتق دیسک، بهتر است بیمار کارهای زیر را انجام دهد:
- ورزش. تقویت عضلات تنه به پایدارشدن و حمایت از ستون فقرات کمک می‌کند.
- حفظ وضعیت بدنی مناسب. این اقدام، فشار بر روی ستون فقرات و دیسک‌ها را کاهش می‌دهد. بهتر است کمر مخصوصاً در زمان نشستن‌های طولانی، راست نگهداشته شود. برداشتن مناسب اجسام سنگین که در این حالت بیشتر فشار بر روی پاها بوده و روی کمر فشار کمی می‌باشد نیز به این موضوع کمک می‌کند.
- حفظ وزن مناسب. اضافه وزن بر روی ستون فقرات و دیسک‌ها فشار بیشتری وارد کرده و آنها را بیشتر مستعد فتق می‌کند.
- ترک سیگار. بهتر است هیچ‌گونه محصول تنباکویی استفاده نشود.
در صورتی که شما یا یکی از نزدیکانتان از این مشکل رنج می‌برید، می‌توانید با مراجعه به کلینیک سناباد واقع در مشهد، خیابان سناباد، بین خیابان‌های ایرج و تکتم، توسط دکتر مجد محسنی بیرجندی تحت درمان قرار گرفته و از طریق مشاوره با ایشان بهترین روش درمانی برایتان انتخاب گردد.
** در این مطلب ما در مورد فتق دیسک و اینکه چه علائمی می‌تواند داشته باشد؛ حرف زدیم. در مطالب آینده در مورد تشخیص و درمان این بیماری بیشتر حرف خواهیم زد. با ما همراه باشید **
مقاله مرتبط: